dr G.: Egzamin, o którym opowiedziałem, należy zdać. Bezbłędnie. Trzy zadania, 45 minut.
N. wydaje z siebie jęk rozpaczy
dr G.: Ludzie zdają go po siedem-osiem razy.
Reszta grupy wydaje z siebie jęk rozpaczy
[trzy miesiące później — zadania rozdane, długopisy skrzypią]
N.: Ludzie naprawdę zdają to po siedem-osiem razy? Dlaczego?…
dr G.: To jest bardzo dobre pytanie.
N.: To chyba jest bardzo dobra odpowiedź.

Jak zdać egzamin z liczenia sieci po ASK na czwartym semestrze?

Nie trzeba być megasieciowcem po kursie Cisco (choć to niewątpliwie pomaga, a posiadanie certyfikatu zwalnia z egzaminu). Trzeba za to:

• umieć wypisać sobie potęgi dwójki (powiedzmy do dziesiątej),
• dwie godzinki poćwiczyć.

Każdy ma swój sposób. Mój nie jest najszybszy ani specjalnie efektowny, ale za to dość obrazowy i dający (mi) poczucie bezpieczeństwa. Trochę praktyki i jechane.

• wypisuję sobie poziomo potęgi dwójki od 128 do 1

Jeśli zadanie brzmi: Sieć o adresie X.X.X.X podzielić na x podsieci i napisać wszystko o trzeciej efektywnej:

• rozpisuję sobie ten adres na zera i jedynki
• sprawdzam po pierwszych dwóch znakach, która to klasa
  • jeśli A (0), to stawiam sobie pionową kreskę | po pierwszym oktecie od lewej
  • jeśli B (10), to po drugim
  • jeśli C (11), to po trzecim

• sprawdzam, która potęga dwójki (minus dwa) da mi liczbę ≥ liczbie potrzebnych podsieci,
  czyli 2n - 2 ≥ x
• przesuwam kreskę o n pozycji w prawo
• liczę znaki od lewej do kreski i dostaję /ZZ, czyli VLSM
• zamieniam wszystko po lewej od kreski na jedynki, a po prawej na zera i dostaję maskę każdej podsieci
• zmieniam zero przed kreską na jedynkę i dostaję:
  • adres pierwszej podsieci efektywnej (czyli drugiej zwykłej)
  • informację, co ile zmieniają się adresy podsieci (druga podsieć minus pierwsza podsieć = skok)
• skaczę sobie o tyle, o ile się zmieniają; od adresu czwartej efektywnej podsieci (zapisanej już normalnie, nie binarnie) odejmuję jeden i dostaję broadcast trzeciej efektywnej podsieci
• od broadcastu odejmuję 1 i dostaję koniec zakresu adresów trzeciej podsieci
• początek zakresu to adres naszej podsieci plus 1.

Proste? Proste jak jebanie (jak mawia D., bo przecież nie ja).

Jeśli zadanie brzmi: Urządzenie ma adres X.X.X.X z maską /ZZ. Podaj, do której podsieci (z tych z poprzedniego zadania) należy urządzenie i czy adres jest prawidłowy:

• rozpisuję sobie adres binarnie, kreska po ZZ bajcie, zmieniam po kresce wszystko na 0 i dostaję adres podsieci tego urządzenia
• z poprzedniego zadania w zasadzie wiem już całą resztę
• adres jest nieprawidłowy, jeśli:
  • należy do pierwszej albo ostatniej podsieci (odpadają, bo robimy na efektywnych)
  • jest broadcastem lub adresem sieci
  • jest zupełnie kosmiczny, bo któryś z jego członów ≥ 256, ale to byśmy zauważyli wcześniej.

Jeszcze prostsze, nie?

Jeśli zadanie brzmi: Dostajesz klasę A (lub B, lub z rzadka C) i masz ją podzielić między trzy routery. Dla pierwszego XXX hostów, dla drugiego XX hostów, a dla trzeciego X hostów. Użyj VSLM+CIDR i niech straty będą jak najmniejsze:

• rozpisuję sobie klasę binarnie — iksami oznaczam bity, które się nie zmieniają (pierwszy oktet w klasie A, dwa w klasie B i trzy w klasie C)
• sprawdzam, która potęga dwójki (minus dwa) da mi liczbę ≥ liczbie potrzebnych hostów,
  czyli 2n - 2 ≥ XXX
• stawiam kreskę n pozycji od prawej i dostaję maskę /ZZ równą liczbie pozycji od lewej do kreski
• zmieniam zero przed kreską na jedynkę i dostaję adres następnej podsieci
• od adresu następnej podsieci (zapisanej normalnie) odejmuję jeden i dostaję broadcast pierwszej podsieci
• od broadcastu odejmuję jeden i dostaję koniec zakresu adresów pierwszej podsieci
• początek zakresu to adres sieci +1
• rozpisuję sobie otrzymany adres kolejnej podsieci binarnie…
• powtarzam powyższe czynności, tym razem dla XX hostów w podsieci
• dostaję nowe: maskę ZZ (liczbę większą od poprzedniej), zakresy i broadcast, a także adres, od którego będzie zaczynała się kolejna podsieć
• powtarzam…

No, to już chyba było najprostsze.

Pułapki dla opornych:

W pierwszym zadaniu skakanie co podsieć może być podstępne (jak się przyzwyczaimy do skakania dwójką do potęgi, a tu nagle trzeba dodawać).

W trzecim zadaniu nie panikować, jeśli na pierwszym routerze mowa o 300 tys. hostów. Potęgi dwójki uprzejmie lecą tak, że powyżej 1024 można uznać, że trzy ostatnie cyfry to ~zera, a te przed nimi lecą jak te, które już znamy.

Przesuwanie kreski:

• w lewo, kiedy potrzeba mi hostów (więc pożyczam bity od strony sieci)
• w prawo, kiedy potrzeba mi podsieci (więc pożyczam bity od strony hostów).

Do sprawdzania:
Kalkulator IP
Kalkulator podsieci
Do ćwiczenia: ćwiczator